Sayı: 247 - Ortalama okuma süresi: 5 dakika (1.025 kelime)

Hazırlayan: Merve Us Acıoğlu

Mayıs ayında göreve başlayan Papa 14. Leo’nun ilk yurt dışı ziyareti olarak Türkiye’yi seçmesi, özellikle de programına İznik’i dahil etmesi aylar öncesinden tartışma yaratmıştı.

İznik: Ekümenik bir gerilim alanı

Papa’nın İstanbul Rum Ortodoks Patriği Bartholomeos ile İznik’te birlikte ayin yönetmesi, ziyareti yalnızca bir nezaket ziyareti olmaktan çıkarırken, “Hristiyan dünyasını yeniden birleştirme projesi” olarak da yorumlandı. Türkiye’de ise özellikle “ekümenik” tartışmasını yeniden alevlendirdi.

Türk Ortodoks Patrikhanesi Sözcüsü Selçuk Erenerol, Papa’nın Bartholomeos için “ekümenik” sıfatını kullanmasını, Türkiye’nin Lozan ve Anayasa ile güvence altına aldığı statüye aykırı bir söylem olarak nitelendirdi.

Bu tartışma yeni değildi; geçtiğimiz Ağustos’ta ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack’ın Fener ziyaretinin ardından Patrik’ten “Ekümenik” diye söz etmesi de benzer tepkilere yol açmıştı.

Ekümenik tartışması geçtiğimiz yıl da Ukrayna Barış Konferansı sırasında gündeme gelmiş; konferansta İstanbul Fener Rum Patriği Bartholomeos’un “devlet statüsünde” yer alması ve imzacı olması tartışma yaratmıştı.

Bizans’a kadar yolu var

Öte yandan tarihçi Murat Bardakçı, antlaşmada Patrikhane’nin adının hiç geçmediğini ve Patrikhane’nin Osmanlı’da bile imparatora tabi olduğunu hatırlatarak “kilisenin devletleşmesinin Ortodoks doktrinine ters olduğunu” savunuyor. Dolayısıyla “ekümeniklik” tartışması hem diplomatik hem de teolojik bir eksende yıllardır sürüyor.

“Oikimenikos” unvanına ilişkin tartışma aslında Bizans dönemine kadar uzanır. Polonyalı tarihçi Grzegorz Leopold Seidler, Mete Tunçay’ın çevirdiği Bizans Halk Hareketlerinin İdeolojik Kökeni isimli kitabında, 1602’de iktidarı ele geçiren komutan Phokas’ın Konstantinopolis patriğinin bu unvanı kullanmasına izin vermediğini belirtir.

Millet Kütüphanesi’ndeki ilahi tartışması

Ziyaretin en çok tepki çeken anlarından biri, Papa için düzenlenen karşılama töreninde “Tala‘a Al-Badru ‘Alayna” ilahisinin seslendirilmesi oldu. Hz. Muhammed’i Medine’de karşılayan Müslümanlar tarafından okunan bu ilahinin Papa için söylenmesine, bir ekşi sözlük kullanıcısı, şu tepkiyi gösterdi: “Peygamber için söylenen ilahiyi, papa için söylemek. Bunun ne demek olduğunu nasıl izah edeceksiniz çok merak ediyorum.”

Dikkat çeken bir ilk: İngilizce konuşan Papa

Cihannüma Salonu’ndaki toplantıda 14. Leo’nun İtalyanca kullanmayan ilk Papa olarak basın karşısına çıkması da diplomatik bir mesaj olarak yorumlandı.

27 Kasım ve Haçlı Seferleri polemiği

Milli Savunma Üniversitesi Rektörü, aynı zamanda tarihçi Erhan Afyoncu, 27 Kasım 1095’te Papa II. Urbanus’un yaptığı konuşmayla başlayan Haçlı seferlerine değinerek, “Papa 14. Leo bir tesadüf eseri olsa gerek Haçlı seferlerini başlatan konuşmanın 930. yıldönümünde 27 Kasım'da ülkemize geldi” ifadelerini kullandı.

İktidara yakın Yeni Şafak gazetesi yazarı Yusuf Kaplan da aynı konu başlığına dikkati çekti. Kaplan, “27 Kasım 1095 tarihinde Haçlı Seferleri'nin ilan edildiği ve İznik Konsil'inin yapıldığı tarihte (evet, aynı günde!) Papa 14. Leo'nun İznik'e ziyaret yapması tesadüf olabilir mi?” diye sordu.

Bu iddialara yanıtsa yine bir tarihçiden geldi. Erol Çalı, “16. Yüzyıla kadar Batı, Jülyen takvimi kullanıyordu. Yani o tarihteki 27 Kasım 1095, bizim 27 Kasım’a denk gelmez” ifadesiyle söz konusu tartışmaya “noktayı koydu” demek yanlış olmayacaktır.

İznik olmasa Ankara olacaktı

Aktüel Tarih Dergisi’ne konuşan Prof. Turhan Kaçar, “İznik'te bulunan sualtı bazilikasının, İznik Konsili’nin toplantı yeri olup olmadığını bilmiyoruz” diyor.

Öte yandan İznik Konsili İznik’te olmasa Ankara’da yapılacaktı. “Muhtemel bir politik krizden çekindiği için başkentten uzaklaşmak istemeyen” İmparator Constantinus, piskoposlara yazdığı mektubunda, konsilin Ankara’dan İznik’e alındığını yazacaktı.

Ziyaret ne anlama geliyor?

Sonuç olarak Papa 14. Leo’nun Türkiye ziyareti, yalnızca diplomatik bir temasın ötesinde mekanlar ve semboller üzerinden yürüyen tartışmaları bir kez daha görünür kıldı. Katolik ve Ortodoks dünyası "sembolik” de olsa İznik’te bir araya geldi.

“Ekümeniklik” tartışması da öyle görülüyor ki bu ziyaretin merkezinde yer aldı. Papa’nın ziyareti sonlanmamışken 55 yıldır kapalı olan Heybeliada Ruhban Okulu’yla ilgili açıklama ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack’tan geldi. Buna göre okulun Eylül 2026’da yeniden açılması için “somut bir süreç” oluştu.

Bakalım Papa 14. Leo bu ziyaretin ardından hangi çağrılarda bulunacak?

Tech moves fast, but you're still playing catch-up?

That's exactly why 100K+ engineers working at Google, Meta, and Apple read The Code twice a week.

Here's what you get:

All delivered twice a week in just 2 short emails.

Join 100K+ engineers

CHP’nin 39. Olağan Kurultayı’nda Parti Meclisi (PM) için 145 kişi aday oldu. CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in anahtar listesinde ise mevcut PM’deki 49 isim korunurken; Ozan Bingöl, Güldem Atabay, Şule Özsoy Boyunsuz ve İlhan Cihaner gibi isimlerin de yer aldığı 31 yeni isim eklendi.

Şırnak’ın Cizre ilçesinde düzenlenen “4. Uluslararası Melayê Cizîrî Sempozyumu” nedeniyle dün Irak KDP lideri Mesud Barzani, Türkiye'ye geldi. Etkinlikte konuşma yapan AKP Şırnak Milletvekili Arslan Tatar'ın, Barzani’ye yönelik “Biz Kürtlüğü senden öğrendik” ifadesi dikkat çekerken; Barzani ile birlikte kente gelen Kürt bayraklı peşmergeye Cizre sokaklarında “sevgi gösterileri” düzenlendi.

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, “terörsüz Türkiye” sürecine ilişkin kaleme aldığı analizde, “Atatürk’ten Erdoğan’a uzanan cumhuriyetin kuruluş ve yükseliş sürecinde yeni bir eşikteyiz” değerlendirmesini yaptı.

AK Partili Şamil Tayyar, katıldığı bir televizyon programında terör örgütü PKK elebaşı Abdullah Öcalan'ın yeni süreçle ilgili “Eğer başarılı olmazsa MHP içinde Devlet Bey'e darbe yapılacak” dediğini iddia etti.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, aralık ayının ilk haftasında toplanarak 2026 yılında geçerli olacak asgari ücreti belirleyecek. Komisyon toplantılarına bu yıl ilk kez işçi temsilcileri katılmayacak.

Papa 14. Leo Türkiye ziyaretinin son gününde, bıçaklı saldırı sonucu hayatını kaybeden Ahmet Minguzzi'nin babası Andrea Minguzzi ile görüştü. Baba Minguzzi, “Ahmet bunu da yaptı, Papa ile beni Ahmet görüştürdü” açıklamasını yaptı.

Beyaz Saray,  “yanıltıcı ve taraflı” olduğunu iddia ettiği basın kuruluşları ve gazetecilerin isimlerini yayımladığı intenet sitesini erişime açtı. Listede; The Washington Post, CNN, CBS News, Axios ve New York Times gibi medya kuruluşları yer alıyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yaklaşık 6 yıldır yargılandığı yolsuzluk davalarından affı için İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'a başvuruda bulundu.

Hong Kong’da meydana gelen yangın faciasında yaşamını yitirenlerin sayısı 146’ya yükseldi. 100 kişinin hala kayıp olduğu felakete ilişkin bir yetkili, arama çalışmalarının 3-4 hafta sürebileceğini açıkladı.

Çok soğuk havalarda “atmosferde oluşan mikroskobik buz kristallerinin güneş ışığını kırmasıyla ortaya çıkan optik olay” olarak tanımlanan “halo”, Rusya’nın Krasnoyarsk kentinde gözlemlendi. Hava sıcaklığının eksi 30 dereceyi gördüğü kentte, nadir rastlanan atmosfer olayı ilgi çekti.